ثبت شعبه و نمایندگی خارجی
چنانچه یک شرکت ثبت شده خارجی تمایل فعالیت در ایران راداشته باشد این کار از طریق ثبت شعبه یا نمایدگی در ایران امکانپذیر می باشد . شعبه بر عکس نمایندگی از خود اختیار چندانی ندارد و کاملا تابع شرایط تعیین شده شرکت اصلی می باشد .در ضمن تمامی مسئولیت های حقوقی شعبه بر عهده شرکت اصلی بوده و حتی کارکنان و مدیران شعبه نیز توسط خود شرکت استخدام می شوند و کلیه خدمات و شرایط فروش این شعبه تابع شرکت اصلی است همه سیاست ها و خط مشی ها، نحوه فروش ، نوع خدمات ، قیمت و … همه و همه توسط شرکت اصلی تعیین و به این شعبات ابلاغ می شود .
اما تفاوت شعبه با نمایندگی در این است که نمایندگی یک شخصیت کاملا مستقل است که با امضاء قراردادی نمایندگی انجام بخش و یا قسمتی از فعالیت ها و وظایف شرکت اصلی که هم می تواند داخلی باشد و هم خارجی را عهده دار می شوند . هرچند بسیاری از نمایندگی ها در انجام سیاست ها و خط مشی های خود شرکت اصلی را الگو قرار می دهند ولی الزامی به دنبال کردن سیاست های شرکت اصلی را ندارند . به عنوان مثال شرایط فروش ، قیمت ، خدمات پس از فروش و تخفیف های اعلامی همه برگرفته از شرکت های اصلی است ولی در صورتی که نمایندگی تمایلی به اقتباس آنها نداشته باشد نمی توان به آن خرده گرفت .
با عنایت به موارد فوق هر شرکت خارجی که فعالیت متناسب با سیاست های جمهوری اسلامی ایران داشته باشدمی تواند در ایران صاحب نمایندگی و یا شعبه باشد . فعالیت این شرکت ها در ایران باید تابع قانون تجارت و قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران باشد .
شرکت های خارجی برای تاسیس نمایندگی در ایران باید یک متقاضی در ایران داشته باشند .یعنی شرکتی ثبت شده در ایران طی یک قرارداد و با مدت زمان مشخص اقدام به دریافت نمایندگی آنها در ایران می نماید . این نمایندگی خدمات و فروش محصولات شرکت مادر را در ایران انجام خواهد داد ولی در خصوص نحوه فروش و خدمات مختار بوده و فقط از یکسری از قوانین و خواسته های شرکت اصلی پیروی خواهد نمود . مدت زمان این نمایندگی را مطابق با قرار داد مشخص می کنند و با پایان قرارداد همکار ی آنها در صورت عدم تمدید پایان خواهد یافت .
در صورتیکه که شرکت اصلی تمایل به تاسیس شعبه در ایران داشته باشد باید تمام هزینه های تاسیس و نگهداری و تعمیرات را عهده دار شده و تمامی مدیران و کارکنان را خودشان انتخاب و استخدام نمایند . این شعبه تابع کامل قوانین و مقررات جمهوری اسلامی و قانون تجارت ایران خواهد بود ولی از سیاست ها و خط مشی ها ی شرکت اصلی برای انجام خدمات پیروی خواهد نمود. مدت اعتبار این شعبه در ایران مادامی است که شرکت مادر تمایل به داشتن این شعبه را داشته باشد و مدت زمان مشخصی برای آن قید نشده است .
تاسیس شعبه خارجی در ایران به این ترتیب است که تمامی مدارک و مستندات شرکت خواهان با تایید وزارتخانه ها و یا نهادهای ذی ربط ایران در آن کشور تهیه و پس از طی مراحل قانونی و تایید کارشناسان دادگستری و انجام مراحل ثبت در جمهوری اسلامی ایران مطابق با قانون تجارت و ثبت شرکت ها اقدام به تاسیس شعبه بنمایند .
هستند شرکت هایی که در خارج از ایران فعالیت نموده و با موازین شرعی و عرفی جامعه ایرانی و قوانین تجاری ما نیز سنخیت داشته و تمایل به فعالیت و داشتن شعبه یا شعباتی در ایران می باشند و یا برعکس شخص حقیقی و یا حقوقی فعال در ایران تمایل به دریافت نمایندگی آن شرکت در ایران داشته و به دنبال ثبت شعبه یا نمایندگی آن شرکت در ایران می باشد ولی مراحل و شرایط ایجاد یک شعبه از شرکت خارجی در ایران را نمی دانند و به دنبال منابع مطمئنی برای رجوع می باشند. در این قسمت از از مقوله تلاش شده است تا مراحل و استانداردهای لازم برای ثبت شعبه خارجی در ایران به طور مختصر و مفید شرح داده شود .
طبق ماده سوم قانون ثبت شرکت ها شرکت هایی می توانند در ایران شعبه و یا نمایندگی داشته باشند که در کشور خود بصورت قانونی ثبت شده باشند . بنا براین ابتدا باید اداره ثبت اسناد و املاک هویت اصلی شرکت متقاضی را بررسی نموده و در صورت داشتن صلاحیت آن را تایید نماید . در هنگام بررسی شرکت متقاضی داشتن داشتن گواهی ثبت در محل و گواهی دفتر ثبت تجاری به قانونی بودن شرکت رای می دهد . همچنین مطابق با ماده قانون اجازه ثبت شعبه شرکت خارجی در ایران باید بصورت عمل متقابل کشور محل شرکت باشد ، یعنی چنانچه در کشور متبوع خارجی ثبت شعبه و نمایندگی ایران مجاز باشد شرکت های آن کشور نیز می توانند در ایران اقدام به ثبت شعبه یا نمایندگی بکنند .
شرکت های خارجی که تمایل به داشتن شعبه و یا نمایندگی در ایران دارند ابتدا باید داوطلبی برای ثبت شعبه خود در ایران پیدا کرده و یا نماینده قانونی خود را برای ثبت شرکت در ایران معرفی نمایند .
سپس مدارک زیر را باید برای ثبت به اداره ثبت شرکت ها ارائه نمایند :
- اظهارنامه ثبتی شرکت
- نسخه برابر اصل اساسنامه شرکت
- آگهی تاسیس و آخرین تغییرات ثبتی شرکت
- نسخه برابر اصل از اختیار نامه عمده شرکت در ایران و در صورت داشتن چند نماینده مستقل در ایران برای هر کدام اختیارنامه برابر اصل باید ارائه شود .
- داشتن مجوز یا قرارداد از یکی از سازمان ها یا وزارت خانه های دولتی برای شرکت های که با هدف های مختلف در بخش دولتی نیاز به فعالیت آنها می باشد .
- گزارشی توجیهی در خصوص دلایل و ضرورت تاسیس شعبه خارجی در ایران که باید حدود اختیارات و محل فعالیت شعبه ، تعداد نیروی انسانی مورد نیاز برای فعالیت به تفکیک ایرانی و خارجی بودن و همچنین نحوه تامین سرمایه و منابع مورد نیاز با جزئیات .
اظهارنامه شرکت متقاضی باید به فارسی ترجمه شود و تمامی مشخصات شرکت اعم از نوع شرکت ( سهامی ، تضامنی ، دولتی و یا خصوصی و …) ، نام شرکت ، تاریخ ثبت ، آدرس ، کشور محل ثبت و… را دارا باشد . همچنین اساسنامه شرکت متقاضی برای ثبت شعبه باید با امضاء صاحبین حق امضاء در شرکت به همراه اختیارنامه قانونی ضمیمه مدارک و به اداره ثبت شرکت ها تحویل داده شود .
زمینه های مجاز برای فعالیت پس از ثبت شعبه شرکت خارجی :
طبق آیین نامه اجرایی قانون ثبت شعبه یا نمایندگی شرکت های خارجی در ایران ، شرکت های متقاضی ثبت شرکت و فعالیت در ایران می توانند در زمینه های زیر در ایران فعالیت داشته باشند .
- شعبه ای به منظور ارائه خدمات پس از فروش شرکت های خارجی ثبت نمایند .
- شعبه ثبت شده به اجرای تعهدات قراردادهای فی مابین شرکت های ایرانی و خارجی مبادرت نماید .
- شعبه ثبت شده به منظور بررسی و ایجاد زمینه ها و بسترهای سرمایه گذاری شرکت خارجی در ایران فعالیت نماید .
- به منظور همکاری با شرکت های فنی و مهندسی ایرانی شعبه خارجی در ایران ثبت شود و فعالیت در کشور ثالث صورت پذیرد.
- شعبه ثبت شده در راستای بهبود صادرات غیر نفتی ایران ایجاد شود .
- به منظور ارائه خدمات فنی و مهندسی و با هدف انتقال دانش فنی و فناوری ایجاد شود .
- انجام فعالیت های مختلف مانند حمل و نقل ، بازرسی ، مشاوره ای و… به شرط صدور مجوز از دستگاه های دولتی که برای صدور مجوز شرایط لازم را دارند .
اشخاص ایرانی متقاضی ثبت شعبه شرکت خارجی چه مدارکی باید ارائه دهند
- اگر متقاضی ثبت شعبه شرکت خارجی اشخاص حقیقی و یا حقوقی ایرانی باشند باید مطابق با ماده 5 آئین نامه اجرایی ثبت شعبه و نمایندگی خارجی در ایران درخواست خود را بصورت کتبی و به همراه مدارک زیر به اداه کل ثبت شرکت ها تحویل دهند :
- کپی برابر اصل قرارداد شرکت ایرانی با شرکت خارجی با استناد به ماده 4 آیین نامه اجرایی فوق الذکر که نماینده شرکت خارجی را اینگونه تعریف کرده است : نماینده شرکت خارجی شخص حقیقی یا حقوقی است که براساس قرارداد نمایندگی ، انجام بخشی از موضوع و وظایف شرکت طرف نمایندگی را در محل بر عهده گرفته است. نمایندگی شرکت خارجی ، نسبت به فعالیتهایی تحت نمایندگی شرکت طرف نمایندگی در محل انجام می پذیرد، مسئولیت خواهد داشت
- اصل و کپی برابر اصل مدارک شناسایی متقاضی حقیقی و اصل و کپی برابر اصل اساسنامه ، آگهی تاسیس و آکهی آخرین تغییرات ثبت شده اشخاص حقوقی.
- ارائه سوابق مرتبط کاری متقاضی
- اساسنامه آگهی ثبت و آخرین تغییرات شرکت خارجی
- آخرین گزارشات تایید شده مالی شرکت خارجی
- دریافت معرفی نامه از وزارت خارجه کشور مربوطه
مراحل ثبت شعبه شرکت خارجی
برای ثبت شعبه شرکت خارجی در ایران پس از فراهم نمودن مدارک مورد نیاز باید درخواست ثبت تهیه شده و توسط وکیل قانونی به اداره ثبت شرکت ها تحویل داده شود . همچنین به همین منظوراساسنامه ، آگهی تاسیس و آگهی آخرین تغییرات شرکت مادر و یا درخواست کننده به همراه اختیار نامه نماینده باید توسط کنسولگری و یا سفارت کشور محل شرکت تایید شود و پس از تایید به فارسی ترجمه گردند . ترجمه این اسناد که باید بوسیله مترجمان رسمی صورت گرفته باشد باید به تایید قوه قضاییه نیز برسد .
پس از آن مدیر شعبه تعیین و معرفی شده باید گزارش توجیهی را آماده و ضمیمه پرونده نماید. این گزارش باید حاوی اطلاعات زیر باشد :
- اطلاعاتی در خصوص نوع فعالیت شرکت
- درج دلایل و لزوم ایجاد شعبه یا نمایندگی در ایران
- نوع ثبتی شرکت و حدود اختیارات و محل فعالیت شرکت
- نیروی انسانی ایرانی و خارجی مورد نیاز به تفکیک
- نحوه تامین منابع مالی و مواد اولیه و … برای اداره شعبه
سپس باید توسط نماینده تعیین شده شرکت تعهد نامهای امضاء شود که طی آن شرکت متعهد می شود در صورتیکه مجوز فعالیت شرکت به هر دلیل به اتمام رسید باید ظرف مدت تعیین شده نسبت به انحلال و لغو مجوز اقدام نمایند .
البته در صورتیکه نماینده تعیین شده برای ثبت شعبه خارجی از سمت خود آن شرکت مامور بوده و اصالت ایرانی نداشت باید اصل و ترجمه گذرنامه نماینده نیز ارائه شود ولی در صورتی که اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی به عنوان نماینده و مدیر شعبه معرفی شوند اداره مدارک مورد نیاز برای ثبت شرکت در ایران کفایت می کند .
مراحل ثبت نمایندگی شرکت خارجی
برای ثبت نمایندگی شرکت خارجی نیز باید مدارک مورد نیاز به همراه درخواست کتبی در اختیار وکیل قانونی قرار گرفته و ایشان نسبت به تکمیل مستندات و ثبت نمایندگی شرکت می توانند اقدام نمایند.
برای این منظور درخواست کتبی شرکت متقاضی باید ضمیمه مدارک شده و به زبان فارسی نیز ترجمه شده باشد . برای ثبت نمایندگی شرکت خارجی نیز همانند ثبت شعبه شرکت خارجی باید اساسنامه ، آگهی تاسیس و آگهی آخرین تغییرات به همراه قرارداد نماینده قانونی که به تایید سفارت کشور شرکت متقاضی نیز باید رسیده باشد فراهم می گردد و پس از ترجمه مستندات و مدارک به زبان فارسی توسط کارشناسان رسمی مترجمی ، باید تمام مدارک توسط قوه قضاییه نیر تایید شود .
نماینده تعیین شده برای نمایندگی شرکت خارجی باید گزارشی توجیهی برای ثبت نمایندگی شرکت خارجی تهیه و تسلیم نماید که حاوی موارد زیر باید باشد :
- اطلاعاتی در خصوص نوع فعالیت شرکت
- درج دلایل و الزامات ثبت نمایندگی شرکت خارجی در ایران
- تعیین نوع ثبتی شرکت خارجی ، حدود اختیارات و محل مورد نظر برای ایجاد نمایندگی و حوزه فعالیت
- برآورد دقیق نیروی انسانی مورد نیاز به تفکیک ایرانی و خارجی بودنشان
- نحوه تامین مواد اولیه مورد نیاز ، وجوه ارزی و ریالی برای اداره نماینگی شرکت خارجی در ایران
همچنین باید نماینده شرکت تعهد کتبی نماید که در صورت اتمام مهلت فعالیت نمایندگی در ایران و یا خاتمه کار نمایندگی به هر دلیل ظرف مدت تعیین شده نسبت به تصفیه حساب و انحلال نمایندگی اقدام نماید . این نماینده باید در صورتیکه از خود کشور متقاضی می باشد گذرنامه خود را به همراه ترجمه رسمی آن نیز ارائه نماید و در صورتیکه نماینده ایرانی می باشد تنها باید مدارک شرکت حقوقی و یا خود حقیقی اش را برای ثبت شرکت ارائه نماید .
تمامی شعبات و نمایندگی های شرکت های خارجی موظفند همه ساله پس از طی فرآیند بیلان مالی خود و حداکثر تا 4 ماه پس از آن بر اساس ماده 8 آئین نامه اجرایی قانون ، گزارشات مالی خود را به همراه گزارش فعالیت نمایندگی به دستگاه های ذی ربط تسلیم نمایند .
تفاوت شعبه شرکت خارجی با نمایندگی شرکت خارجی
شعبه در واقع قسمتی از بدنه اصلی خود شرکت مادر می باشد که اجازه دارد فروش ها و خدمات این شرکت را در قسمتی دیگر که ممکن است کشوری دیگر باشد انجام دهد . این شعبات تمامی اختیارات و تصمیماتشان از شرکت اصلی نشات می گیرد و خود افراد تاسیس کننده شعبه اجازه دخل و تصرف در آن را ندارند مگر اینکه خود شرکت اصلی این اجازه را به آنها داده باشد. همچنین تمامی مسئولیت هایشعبه اعم از حقوقی و قانونی به عهده خود شرکت اصلی می باشد و استخدام وبه کار گیری نیروهای شاغل در این شعبات نیز با مدیریت و توسط خود شرکت به کار گرفته می شوند و حق و حقوق آنها نیز با شرکت مادر می باشد.
اما نمایندگی یک شخصیت مستقل حقیقی و یا حقوقی می باشد که خارج از بدنه اصلی شرکت مادر بوده و بر اساس قراردادی قسمتی از فعالیت های شرکت مادر را انجام می دهد و موسسین نمایندگی ها تماماً جوابگوی تعهدات و مسئولیت های نمایندگی بوده و هرگونه مشکل حقوقی و قانونی متوجه خود آنها می باشد و به شرکت مادر مربوط نمی شود . همچنین استخدام و به کار گماری نیروی انسانی درنمایندگی ها توسط خود موسسین و صاحبین نمایندگی انجام گرفته و حق و حقوق آنها نیز بر عهده خودشان می باشد .